زیبایی شناسی اسلامی و آموزه های آن در منظر شهر

چکیدهزیبایی شناسی مقوله ای است که بیش تر در نظرات و دیدگاه های حکما و فلاسفه وجود دارد. در فلسفه ی اسلامی، زیبایی شناسی، معنای دقیق زیبایی شناسی غرب را نداشته است. از نظر عرفا زیبایی سرّ است و بحث درباره ی آن به دلیل متصل شدن به خالق، معمول نمی باشد و این امر باعث شده تا جانب احتیاط رعایت شود و در مقایسه با غرب، کمتر به مقوله ی زیبایی شناسی پرداخته شود. از این رو نظرات اندیشمندان اسلامی در زمینه ی هنر و زیبایی را باید در لابه لای آثار آن ها جستجوکرد. در بینش اسلامی، موجودات همه زیبا هستند، چون وصل به خالق زیبایی ها می باشند. در این مقاله، زیبایی در قرآن مورد توجه بوده و نظر متفکّران اسلامی در باب زیبایی در چهار دوره مشّاء، اشراق، حکمت متعالیه و معاصر دسته بندی و مورد بررسی قرارگرفته است. در ادامه به مشکلات منظر شهر امروزی اشاره شده است.پرسش های این پژوهش عبارتند از: 1- اصول و شاخص های زیبایی در بینش اسلامی کدامند؟ 2- آموزه های زیبایی شناسانه اسلامی چگونه در حوزه منظر شهری و معماری منظر قابل ارائه هستند؟. روش تحقیق در این پژوهش، توصیفی– تحلیلی می باشد و نتیجه به دست آمده بدین قرار است: فیلسوفان اسلامی منشاء همه ی زیبایی ها را زیبایی مطلق یعنی حق تعالی می دانند. از طرف دیگر می توان بیش تر فیلسوفان اسلامی را کل نگر دانست. البته دراین میان افرادی را می توان دارای دیدگاهی بینابین تلقی کرد. در نهایت آموزه ها و شاخص هایی از زیبایی شناسی اسلامی جهت استفاده در منظر شهری ارائه شده است. دنیا، گذرگاه است بنابراین تقویت عوامل تذکر دهنده معنوی در منظر حائز اهمیت می باشد. همچنین بر توجه به هر دو قطب عینی و ذهنی در زیبایی منظر تأکید شده است.کلمات کلیدی: زیبایی شناسی، اسلام، زیبایی شناسی اسلامی، فلسفه، منظر شهری